Gemengd voeren

Gemengd of compleet voeren is het toepassen van een totaal gemengd rantsoen (TMR = Total Mixed Ration). Dit houdt in dat alle dieren (of alle dieren binnen een bepaalde groep) hetzelfde homogene en evenwichtige mengsel van ruwvoeders, krachtvoeders, vitaminen en mineralen ter beschikking krijgen. Hierdoor is het dier niet meer in staat om te selecteren en krijgt het alle noodzakelijke nutriënten, behalve water, in één mengsel. In nagenoeg alle gevallen wordt het voeder onbeperkt en groepsgewijs verstrekt. Het samenstellen van een goed mengsel vereist vakkundige kennis van zowel de veehouder als de adviseur.

TMR enkel rantsoen

In een systeem met een enkel TMR rantsoen wordt slechts één rantsoen gemengd en aan alle dieren verstrekt. Het mengsel is zo samengesteld
dat het geschikt is voor de gehele koppel onafhankelijk van het lactatiestadium van het individuele dier.

TMR verschillende rantsoenen

Veehouders maken in sommige situaties de keuze de dieren in verschillende productiegroepen te houden. Het rantsoen kan aangepast worden om in de behoefte van de verschillende groepen te voorzien. De rantsoenen bestaan uit dezelfde ingrediënten, alleen de samenstelling is anders. Dit voorkomt een grote overgang en maakt het werk voor de veehouder eenvoudiger.

Gedeeltelijk gemengd voeren (PMR)

Partly Mixed Ration staat voor gedeeltelijk gemengd voeren. PMR voeren is een voerstrategie die TMR voeren combineert met het individueel voeren van krachtvoer. Een voerwagen wordt gebruikt om het ruwvoer en een gedeelte van het krachtvoer te verstrekken. De concentratie van het mengsel is aangepast op de koeien met lagere melkgift.
De koeien met een hogere melkgift krijgen extra krachtvoer in de voercomputer, in de melkstal of voerwagen. Het PMR systeem geeft u de mogelijkheid de voordelen van een gemengd rantsoen te combineren met geautomatiseerd individueel voeren. Ook is dit systeem bijzonder geschikt voor bedrijven met een automatisch melksysteem.

Stabiliteit in voerverstrekking

Voeding van herkauwers, in het bijzonder de pens-fermentatie, is een complex proces dat vrij storingsgevoelig is. Elke verandering in het voederen die de kans op dergelijke verstoringen vermindert, zal positieve gevolgen hebben op de gezondheidstoestand en de productie van de koe. Gemengd voeren draagt hieraan bij. Bij een TMR-rantsoen blijft de pH in de pens stabieler. Er ontstaan minder pieken in de pens-pH, omdat er geen krachtvoer in porties wordt verstrekt, maar blijft constant gedurende de gehele dag. Deze positieve gevolgen komen echter alleen voor wanneer het gemengd rantsoen goed wordt samengesteld en correct wordt toegepast. Dit vereist een goede kennis van veevoeding en rantsoenering, met name de energie/eiwit verhouding van het rantsoen is van belang.

De doelstellingen op een rijtje

• Continu aanbod van een rantsoen met een constante samenstelling.
• Stabilisering van het pensmilieu door gelijktijdige opname van structuurhoudend voer.
• Een gelijkmatige afbraak van energie en eiwit in de pens.
• Mogelijkheid om meer eigen ruwvoer in te zetten, mengvoeder te reduceren en de kostprijs te verlagen.
• Verhogen van DS-opname (>20 kg DS/dag).

Eisen aan TMR-rantsoen

Bij het samenstellen van een compleet rantsoen wordt een aantal doelstellingen vooropgesteld.

• Aan alle behoeften van de dieren(groep) moet voldaan worden;
• De componenten moeten gedurende een periode van voldoende lengte verstrekt worden in een constante samenstelling;
• Bij het samenstellen van het rantsoen wordt een evenwicht gezocht tussen kostprijs en een optimum wat betreft nutriënten.

Kenmerken van een goed rantsoen

• Evenwichtig, dit wil zeggen dat het voldoet aan de behoefte van de dieren op basis van energie, eiwit, mineralen en vitaminen.
• Wordt altijd onbeperkt verstrekt, aangezien ervan wordt uitgegaan dat binnen bepaalde grenzen de opname wordt aangepast aan de behoeften. Er wordt aangeraden eventuele voerresten dagelijks te verwijderen.
• Smakelijk. Gemengd voeren mag geen excuus zijn om voeder van te slechte kwaliteit (slecht bewaarde kuil) onder de rest te mengen. Met name vochtrijke diervoeders staan bekend om hun smaakverhogende eigenschappen.
• Homogeen. Op elke willekeurige plaats aan het voerhek is de samenstelling identiek wat selectie voor de koe onmogelijk maakt.
• Nauwkeurig. Hiervoor moeten alle bestanddelen nauwkeurig gewogen worden. In een optimaal mengsel zijn de verschillende componenten uniform verdeeld, zonder dat er wordt ingeleverd op de structuur.
• Stabiel, tenminste voor de duur van een dag. Voeder uit een niet-stabiele kuil zal ook in een mengsel verder broeien. Het verdient de nodige aandacht om broei in de kuil te voorkomen, zeker bij hogere temperaturen is voersnelheid van groot belang.
• Gezond voor de koe. Herkauwers hebben vezels nodig. Het is dus niet de bedoeling dat de vezels worden stukgemalen in de voermengwagen. Een goed mengsel bevat voldoende structuur om de penswerking te stimuleren. Hoe langer de mengtijd in de wagen, hoe meer structuur er vernietigd wordt. Te kleine deeltjes resulteren in kortere kauw- en herkauwtijden en verminderde speekselproductie.
• Heeft een droge stofgehalte van minstens 40%. Met het inzetten van vochtrijke diervoeders en/of enkelvoudige grondstoffen moet hier rekening mee worden gehouden. Bij het samenknijpen van een vuist mengsel mag men geen “deegbol” creëren.

Factoren die de kwaliteit van het mengsel beïnvloeden

• De aard van de componenten: fijn en kort ruwvoer (maïskuil, gehakseld gras) verhoogt de homogeniteit van het mengsel.
• Duur van het mengen: het is belangrijk om zo kort mogelijk te mengen. Een mengtijd van 4 à 6 minuten, tot 8 à 10 minuten wanneer het voeder bestaat uit relatief veel lange vezels, moet volstaan.
• Structuurhoudende componenten als laatste in de voermengwagen lossen om structuurbederf te voorkomen.